กระเบื้องเด้ง! แตก! หลุด! หลังแผ่นดินไหว — รู้ทันสาเหตุและวิธีป้องกันก่อนสายเกินไป

ในช่วงเวลาที่ประเทศไทยเริ่มมีรายงานแผ่นดินไหวขนาดเล็กถึงปานกลางมากขึ้น โดยเฉพาะในภาคเหนือและภาคตะวันตก ปัญหาหนึ่งที่เจ้าของบ้านหรืออาคารหลายแห่งเริ่มพบมากขึ้นคือ กระเบื้องหลุด แตก หรือกระเด็นออกจากพื้นหรือผนัง ซึ่งบางกรณีอาจเกิดขึ้นทันทีหลังแรงสั่นสะเทือน หรือในระยะเวลาไม่นานหลังจากนั้น

มาทำความเข้าใจกันว่าทำไมแผ่นดินไหวถึงมีผลต่อกระเบื้อง และเราจะป้องกันหรือแก้ไขอย่างไรได้บ้าง

สาเหตุที่กระเบื้องหลุดหรือแตกกระเด็น (โดยเฉพาะในช่วงมีแผ่นดินไหว)

แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหว

แม้จะเป็นแรงเบา แต่ถ้าเกิดซ้ำบ่อยหรือมีจุดศูนย์กลางใกล้อาคาร ก็สามารถทำให้กระเบื้องที่ติดไม่แน่นดีอยู่แล้ว หลุดหรือดีดตัวออกมาได้ทันที

หากอาคารมีโครงสร้างที่เคลื่อนไหวไม่สม่ำเสมอ เช่น บริเวณรอยต่อระหว่างคานกับพื้น จะยิ่งทำให้กระเบื้องแตกร้าวได้ง่าย

โครงสร้างอาคารขยับตัว

แผ่นดินไหวทำให้โครงสร้างเกิดการยืด-หด บิดตัว หรือเอียงเล็กน้อย ซึ่งกระเบื้องซึ่งเป็นวัสดุแข็งจะไม่สามารถยืดหยุ่นตามได้

หากไม่มีการเว้นรอยต่อ (Expansion Joint) จะทำให้แรงสะสมและดันให้กระเบื้องแตกหรือหลุดออกมา

ความเสียหายสะสมจากโครงสร้างเดิม

อาคารเก่าหรือพื้นผิวที่เคยมีรอยร้าวมาก่อน แรงสั่นสะเทือนอาจซ้ำเติมจนวัสดุใต้กระเบื้องเสื่อมสภาพ ทำให้กาวยึดเกาะหลุดออกและกระเบื้องแตกกระเด็น

วิธีแก้ไขเมื่อกระเบื้องหลุดหรือแตกจากแผ่นดินไหว

ตรวจสอบพื้นที่อย่างละเอียด

ตรวจเช็คว่ามีจุดใดที่พื้นหรือผนังโก่งตัว หรือกระเบื้องเริ่มมีเสียงกลวงบ้างหรือไม่

สังเกตรอยร้าวใหม่ที่อาจเกิดจากแรงสั่นสะเทือน

รื้อและซ่อมเฉพาะจุดที่เสียหาย

แนะนำให้ใช้ช่างผู้ชำนาญการรื้อกระเบื้อง และประเมินพื้นผิวก่อนติดตั้งใหม่

ถ้าพื้นแตกร้าว ควรซ่อมพื้นก่อนแล้วจึงติดตั้งใหม่ด้วยกาวซีเมนต์ที่ยืดหยุ่น (Flexible Tile Adhesive)

ใช้วัสดุที่รองรับแรงสั่นสะเทือน

เลือกใช้กาวซีเมนต์และยาแนวที่มีคุณสมบัติยืดหยุ่นและทนต่อแรงสั่นสะเทือน

บางแบรนด์จะมีสัญลักษณ์หรือคุณสมบัติที่ระบุว่า “สำหรับพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว” หรือ “Flexible Bonding”

วิธีป้องกันในอนาคต (โดยเฉพาะในพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว)

ออกแบบระบบ Expansion Joint อย่างเหมาะสม
เพื่อให้โครงสร้างสามารถขยับตัวได้โดยไม่สร้างแรงกดดันกับกระเบื้อง

เลือกใช้กระเบื้องขนาดเล็กกว่ากระเบื้องใหญ่
เพราะกระเบื้องขนาดใหญ่มีความเปราะและแตกง่ายเมื่อตกอยู่ภายใต้แรงบิดหรือแรงดัน

เว้นร่องยาแนวให้เพียงพอ
เพื่อให้กระเบื้องสามารถขยายตัวหรือหดตัวได้เล็กน้อยตามแรงสะเทือน

ใช้ระบบปูแบบ “floating system” สำหรับบางพื้นที่
โดยเฉพาะในอาคารสูงหรือพื้นที่ที่มีแรงสั่นสะเทือนสูง

ตรวจเช็คสภาพพื้นและผนังเป็นประจำ
โดยเฉพาะหลังเกิดแผ่นดินไหวหรือแรงสั่นไหว เพื่อป้องกันไม่ให้ปัญหาลุกลาม

สรุป

แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวอาจดูเป็นเรื่องไกลตัว แต่ในหลายพื้นที่ของไทยเริ่มพบว่ามีผลกระทบต่ออาคารและวัสดุปิดผิวอย่าง “กระเบื้อง” มากขึ้นเรื่อย ๆ ดังนั้นการติดตั้งที่ถูกวิธี เลือกวัสดุให้เหมาะสม และใส่ใจรายละเอียดเรื่องโครงสร้าง จะช่วยลดความเสี่ยงและความเสียหายได้อย่างมาก

หากคุณสงสัยว่ากระเบื้องบ้านคุณปลอดภัยหรือไม่ ลองเคาะฟังเสียง หรือสังเกตรอยร้าวที่เกิดขึ้นใหม่ หากมีความผิดปกติ ควรรีบปรึกษาผู้เชี่ยวชาญโดยด่วน เพื่อความปลอดภัยของทุกคนในบ้านครับ